<<<<   Index

De hooikist.
(voor temperatuurmetingen en energiebesparing, zie onderste deel van dit artikel).

Een hooikist is een kist met warmte-isolerend materiaal van binnen.
Je kunt er gerechten in gaar laten worden, zonder verder energieverbruik.
Het gerecht kook je eerst kort op de kookplaat, en zet de pan dan in de hooikist.
Het gaar worden gaat dan gewoon door, ondanks dat het water niet meer kookt en langzaam afkoelt.
Wel duurt het gaar worden in de hooikist iets langer dan wanneer het water continu kookt op de kookplaat.

In het begin van de 20e eeuw werden hooikisten veel gebruikt in de keuken om brandstof te besparen.
Oorspronkelijk werd hooi gebruikt als isolatie, vandaar de naam, maar ik gebruik wat moderner isolatie materiaal.
Het leek me leuk om wat ervaring op te doen met een hooikist, en daarom heb ik er één gebouwd.
Bovendien had ik om gas te besparen een inductie kookplaat gekocht, eerst om te proberen maar eens eentje met één kookpit.
En terwijl de aardappels dan staan gaar te worden in de hooikist, heb ik die kookpit weer vrij voor een ander gerecht.
 

Dit is de hooikist die ik gemaakt heb.



De hooikist in actie, hier met een pan met stoofpeertjes.
De peertjes kook ik eerst een paar minuten, zodat ze van binnen ook heet zijn.
Dan zet ik de pan in de hooikist, en sluit deze.
Stoofpeertjes hebben veel tijd nodig om gaar te worden, bijvoorbeeld 2 uur of meer.
Bij zo'n lange "kooktijd" kun je beter tussentijds de pan even uit de kist halen en weer aan de kook brengen op de kookplaat.

Doe altijd een deksel op de pan, anders wordt de hooikist erg nat van binnen door de waterdamp.
Met de deksel op de pan blijft de kist volledig droog van binnen.
En gebruik pannenlappen of een doek als je de pan uit de kist haalt, want de handvatten van de pan zullen dan erg heet zijn.

De hooikist gebruik ik nu vrijwel dagelijks, vaak voor het koken van de aardappels.
De aardappels (ik gebruik het ras: Meerlanders) kook ik dan eerst 4 tot 5 minuten (zodat ze van binnen ook goed heet zijn).
En dan gaat de pan voor 25 tot 30 minuten de hooikist in, en zijn de aardappels gaar.
Het was even eenmalig uitzoeken hoelang de aardappels van dit ras in de hooikist moeten om ze gaar te krijgen.
Als je dat eenmaal weet, hou je gewoon steeds die tijd aan.

Pasta gerechten gaan ook erg goed in de hooikist.
Na het in de pan doen van de pasta, even wachten tot het water weer opnieuw kookt.
En dan kan het direct in de hooikist, en hou je iets langer aan dan de normale kooktijd (bijvoorbeeld 20 % langer).

Zodra het gerecht in de hooikist zit, stopt het koken van het water, de pan kan niet meer overkoken of aanbranden.
Dus je hebt er even geen omkijken naar.
Er komt ook geen stoom vrij, zodat de hooikist niet in de buurt van de afzuigkap hoeft te staan.

De constructie van de hooikist.

De afmeting van deze hooikist is zodanig gekozen dat mijn grootste kookpan er in past.
De binnenruimte is: 22,5 x 32 cm, en 16 cm hoog.
De buitenkant van de kist is: 32,5 x 42 cm, en 26,5 cm hoog.



Hier een foto van het beginstadium van de hooikist.
De kist is gemaakt van 9 mm dik multiplex.



Hier is goed te zien hoe de isolatie in de kist zit.
De isolatie platen zijn nauwkeurig op maat gesneden, en zitten klem op hun plaats.
Als isolatie materiaal gebruik ik 40 mm dikke Pir platen, deze hebben een hoge isolatiewaarde en zijn goed bestand tegen een temperatuur van 100 °C.
Gebruik zeker geen Tempex (Polystyreen) als isolatie, want dat wordt al zacht bij 95 °C.
De oppervlakte van de Pir platen hebben een dunne aluminium laag, die het oppervlak voldoende mechanische sterkte geeft.
De zijkanten van de Pir platen zijn echter wel heel kwetsbaar, daarom dek ik die af met een rand van triplex.

Als je een paar van dit soort stukjes Pir plaat nodig hebt, ga dan eens kijken op een plaats waar ze een huis aan het (ver)bouwen zijn.
Vaak verdwijnen dit soort reststukjes daar in de afvalcontainer.
Als je het netjes vraagt mag je het misschien zo meenemen.
Zelf had ik deze isolatie overgehouden na het isoleren van mijn schuurdak.
Wanneer je Pir platen in de bouwmarkt gaat kopen, moet je er rekening mee houden dat je waarschijnlijk minimaal een heel pak van 12 platen moet aanschaffen.

Temperatuur metingen aan de hooikist:

Bij deze meting breng ik 1 liter water in een pan aan de kook.
En meet vervolgens hoe snel dit water afkoelt, zowel met als zonder hooikist.


Hier koelt de pan met 1 liter water af in de hooikist.
Tijdens de meting blijft de klep van de kist wel gesloten.
De temperatuur sensor bevindt zich in het midden van de pan, op ongeveer 1 cm van de bodem.
 

Hier koelt het water af zonder hooikist.

Deze grafiek laat zien hoe de pan met 1 liter water afkoelt.
 

Hoeveel energie besparen we met de hooikist?

Om deze vraag te beantwoorden heb ik de gebruikte energie gemeten van mijn inductie kookplaat.
Ik heb 300 gram aardappels (1 portie voor mijzelf) gekookt in 300 ml water.
De gebruikte pan was 16 cm in doorsnede, en het water kwam net iets boven de aardappels uit.

Bij gebruik van de hooikist laat ik het water 4 minuten koken, en dan gaat de pan de hooikist in.
Zonder gebruik van de hooikist is de kooktijd 15 minuten om de aardappels gaar te krijgen.
Om de twee situaties in één meting te doen, is na 4 minuten koken een tussenstand van de gebruikte energie genoteerd.
De pan bleef daarna op de kookplaat tot de 15 minuten kooktijd.
 

Door de hooikist te gebruiken gaat het energieverbruik omlaag van 0,152 kWh naar 0,092 kWh.
Dus een besparing van 0,06 kWh op het koken van deze portie aardappels.
Dat is een besparing van zo'n 40 % op het energieverbruik, maar als je het in geld omrekent is het maar een paar cent.

<<<<   Index